AB mahkemesi, Avrupa Komisyonu’nun Polonya’ya AB bütçesinden ayrılan paydan 320 milyon euro kesinti yaparak doğru davrandığına hükmetti.
Avrupa Adalet Divanı (ECJ) Genel Mahkemesi, Avrupa Komisyonu’nun, bir önceki hükümet tarafından uygulamaya konulan tartışmalı yargı reformu nedeniyle Polonya’nın AB bütçesinden ayrılan payından 320 milyon euro kesinti yaparak doğru davrandığına hükmetti.
Lüksemburg’daki yargıçlar çarşamba günü yaptıkları açıklamada, “Komisyon ödenecek meblağları geri alırken AB hukukunu ihlal etmemiştir.” dedi.
Ortak bütçeyi denetleyen ve düzenli ödemeleri onaylayan Komisyon, bir üye devletin yasal ihlaller nedeniyle bir üst mahkeme olan Genel Mahkeme verilen para cezalarını ödemeyi reddetmesi halinde kullanabileceği bir “mahsup mekanizmasına” sahip.
Polonya’nın durumunda, milliyetçi Hukuk ve Adalet (PiS) hükümetinin, Komisyon’un kuvvetler ayrılığını tehlikeye attığını ve yargıyı siyasi kontrol altına aldığını söylediği yargı reformunun etkilerinin derhal askıya alınmasına yönelik ara emri görmezden gelmesinin ardından ekim ayında günlük 1 milyon euro değerinde para cezası kesildi.
Anlaşmazlığın ana noktası, PiS’in yargıçları verdikleri kararların içeriğine göre cezalandırma yetkisi verdiği Polonya Yüksek Mahkemesi’nin disiplin dairesiydi.
Varşova, Haziran 2022’de yeni bir yasa kabul ederek taviz verdi ancak yine de gerekli miktarı ödemeyi reddetti. Nisan 2023’te ceza günlük 500 bin euro’ya indirildi.
Bu hesaplaşma, Komisyon’un “mahsup mekanizmasını” harekete geçirmesine ve biriken cezaları Polonya’nın AB bütçesindeki payından düşmesine yol açtı.
Tarım ve uyum fonlarının büyük bir alıcısı olan Polonya, Haziran 2022 tarihli yasanın ertelemeyi hak ettiğini söyleyerek kesintilere itiraz etti ve kaybedilen 320 milyon euro’yu geri almak için Genel Mahkeme nezdinde şikâyette bulundu.
Günlük cezalar, Avrupa Adalet Divanı’nın nihai kararını verdiği ve reformu tümüyle iptal ettiği Haziran 2023’e kadar yürürlükte kaldı. Mahkeme, bunun “bağımsız ve tarafsız yargıya” erişim hakkıyla “bağdaşmadığını” söyledi.
Çarşamba günü, Genel Mahkeme Polonya’nın geri ödeme talebini reddetti ve Komisyon’un “mahsup mekanizmasını” tetiklediğinde yasalara uygun hareket ettiği sonucuna vardı.
Genel Mahkeme, “Polonya yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediği için, Komisyon bu miktarın tamamının geri alınmasını sağlamakla yükümlüdür.” ifadelerini kullandı.
Karar, 2023’te göreve geldikten sonra PiS tarafından getirilen reformu geri almak için hızlı hareket eden Başbakan Donald Tusk hükümeti tarafından hala temyiz edilebilir. Tusk’ın hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etme sözü Brüksel’i, tartışmalı revizyon nedeniyle felce uğrayan 137 milyar euroluk uyum ve kurtarma fonlarını çözmeye ikna etti.
Avrupa Komisyonu’nun Demokrasi, Adalet ve Hukukun Üstünlüğünden sorumlu Üyesi Michael McGrath çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Önemli olan Avrupa Birliği’nin hukukun üstünlüğü söz konusu olduğunda tüm üye devletlerle tutarlı bir şekilde hareket etmesi ve bizim de yasal süreçleri takip etmemizdir.” şeklinde konuştu.
